Na twee zware coronajaren breekt in februari 2022 de oorlog in Oekraïne uit. Dit leidt tot een economische kettingreactie met sterk stijgende energieprijzen, hoge inflatie, substantiële renteverhogingen en negatieve rendementen op bijna alle beleggingscategorieën. Wat betekent dat voor SNPS? Bestuurslid Eveline Smeets en voorzitter Martin ten Brink kijken terug op 2022.

Eveline: “Terugkijkend kunnen we niet anders concluderen dan dat 2022 een zeer bewogen jaar was. Aan de lockdowns als gevolg van corona kwam gelukkig een eind. Maar de oorlog in Oekraïne plus de verstoringen in toeleveringsketens leidden tot enorme prijsstijgingen van energie, voeding en andere producten. Met als gevolg een enorme inflatie en forse renteverhogingen van centrale bankiers.”

Martin: “Het was inderdaad een hectisch jaar. En dan is altijd de neiging om direct in actie te komen, om zaken aan te passen. Dat hebben we dit voorjaar terecht gedaan waar het ging om onze beleggingen in Rusland: die hebben we afgestoten. En we zullen daar ook geen nieuwe investeringen doen. Gezien het militaire geweld van Rusland was dit voor het bestuur de enige logische stap. De oorlog heeft niet alleen vergaande gevolgen voor de burgers daar, maar heeft impact op de gehele wereldeconomie. Als bestuur hebben we ons dan ook afgevraagd wat de negatieve beursrendementen en de ongekend hoge inflatie betekenen voor ons beleggingsbeleid. Onze conclusie was: niet te snel van koers veranderen. We zitten erin voor de lange termijn.”

Eveline: “Die rendementen vielen inderdaad tegen. Waarbij vrijwel alle beleggingscategorieën werden geraakt. Voor SNPS betekent dit dat onze deelnemers, ongeacht of ze nou hebben gekozen voor een offensief, neutraal of defensief Life Cycle-profiel, over 2022 een negatief resultaat behaalden. Dat was het jaar daarvoor precies omgekeerd. Maar er is ook goed nieuws: omdat de rentes zijn gestegen, wordt het inkopen van pensioen goedkoper voor de deelnemers die opbouwen. We werken met SNPS al vanaf de start volgens het flexibele pensioencontract, als eerste pensioenfonds in Nederland. Daarmee zijn we al zo goed als ‘klaar’ voor het nieuwe pensioenstelsel. Daarvan is het uitgangspunt dat de pensioenen meer meebewegen met de beursrendementen, wat je bij SNPS dus al heel duidelijk kunt zien. Dalen de beurzen, dan gaat je pensioenpotje ook omlaag; dat is niet altijd leuk, maar voor de deelnemers wel heel begrijpelijk. Met de kanttekening dat naarmate de deelnemer ouder is, de beleggingsmix minder risicovol is dan voor een jongere. Naarmate je ouder wordt, wordt er minder in aandelen belegd zodat je relatief minder last hebt van dalende aandelenkoersen.”   

Martin: “Deze strategie draagt bij aan onze kerntaak, de zorg voor een goed en solide pensioen voor alle deelnemers van SNPS, dus gepensioneerden, gewezen deelnemers en werknemers die nu pensioen opbouwen.”

Eveline: “Dat geldt ook voor onze deelnemers die hebben gekozen voor het Collectief Variabel Pensioen (CVP). Daar werken we met een gebalanceerde portefeuille, waarbij het rentegevoelige deel van de beleggingen de waardeontwikkeling van de verplichtingen volgt. Hierdoor worden deelnemers minder geraakt door stijgingen of dalingen van de rente. Bij het CVP beleg je na je pensioenleeftijd ook nog steeds in aandelen, met het doel om je pensioen over de tijd te laten stijgen. We kijken bij het CVP naar de nominale dekkingsgraad: die eindigde in 2022 helaas onder de 100% door het negatieve rendement op aandelen. In de jaren daarvoor zaten we in de plus, en dat rendement hebben we uitgespreid over een periode van vijf jaar. Van het negatieve rendement over 2022 merkt een groot deel van de deelnemers niets: hun pensioenuitkering hoeft niet te worden verlaagd, met dank aan de positieve rendementen uit het verleden. Waarbij ons doel wel blijft om de pensioenen op de lange termijn te laten stijgen.”

Martin: “Mede daarom is het goed dat we in de zomer voor SNPS zijn gestart met een Asset & Liability Management studie; zo’n ALM-studie doen we om de drie jaar, om onze beleggingen voor de lange termijn zo evenwichtig mogelijk af te stemmen op de voorkeuren, leeftijden en andere kenmerken van onze deelnemerspopulatie. Bovendien helpt dit ons om de inrichting van onze beleggingsmix te optimaliseren. Oftewel, we kijken of de drie Life Cycles zoals we die nu aanbieden, nog goed aansluiten op de verwachtingen en mogelijkheden van onze deelnemers. Met deze ALM-studie krijgen we goed inzicht in de samenhang tussen strategie en materiële risico’s van SNPS, de mogelijke financiële consequenties hiervan en de gevolgen voor pensioenaanspraken en -rechten. Een belangrijk ALM-onderdeel is een beoordeling van de risicobereidheid van deelnemers; dat onderzoek hebben we in 2022 uitgevoerd.”

Eveline: “En dat onderzoek leverde best verrassende resultaten op. Gevraagd naar hun voorkeuren voor een neutrale, offensieve of defensieve Life Cycle, blijkt dat een forse groep deelnemers best offensiever wil beleggen dan ze nu doen. Dat varieert wel per leeftijd: naarmate de leeftijd van een deelnemer oploopt, daalt zijn of haar bereidheid om risico te nemen.”

Martin: “In 2023 gaan we verder met de tweede fase van deze ALM-studie, waarbij we ons strategisch beleggingsbeleid - dat erop gericht is om binnen aanvaardbare risico’s optimale beleggingsresultaten te genereren - tegen het licht houden. Het lijkt er nu op dat we de constructie van de drie Life Cycle portefeuilles niet wezenlijk hoeven aan te passen.” 

Eveline: “Een van de hoogtepunten van dit jaar was dat we eind 2022 het contract met onze partner Achmea Pensioenservices (APS), aan wie we de pensioenadministratie hebben uitbesteed, hebben verlengd. Het gaat om een nieuwe, langjarige termijnovereenkomst waarbij we hebben afgesproken dat APS het pensioenbeheer voor SNPS ook na 1 januari 2025 voortzet. In de aanloop naar deze contractverlenging hebben we intensieve gesprekken met APS gevoerd, want er hangt voor onze deelnemers veel van af: het gaat niet alleen om de pensioenadministratie, maar ook om premie-inning, uitbetaling van de pensioenen en de communicatie richting de deelnemers. Dat moet allemaal vlekkeloos verlopen. Daarnaast hebben we in 2022 ook het contract met Achmea Investment Management verlengd, zij doen sinds de start van het fonds voor ons het vermogensbeheer.”

Martin: “APS gaat ons middels het project Accelerate overzetten op een nieuw administratieplatform. Als dat eenmaal goed loopt, kunnen we naar verwachting flinke stappen zetten wat betreft verdere digitalisatie en optimale cyberveiligheid. We hopen dan bijvoorbeeld realtime informatie te kunnen ontsluiten voor de deelnemer, denk aan een actuele waarde van je beleggingspotje. Ik denk dat daar in een pensioenregeling als die van SNPS zeker behoefte aan zal zijn. Over informatie gesproken, het valt mij sowieso op dat het onderwerp pensioenen de laatste jaren duidelijk meer leeft onder de belanghebbenden. Wij hebben er ook in 2022 veel aan gedaan om al onze belanghebbenden - zoals deelnemers, het Verantwoordingsorgaan (VO), onze Raad van Toezicht en oud-werknemers van Shell - goed te informeren over de verschillende aspecten van de nieuwe pensioenwet. Via onder andere webinars, video’s, nieuwsbrieven, ask-me-anything sessies en uiteenlopende presentaties. Jij hebt hier ook een flink aantal lezingen over gegeven, door het hele land.”

Eveline: “Ja, en met plezier. Niet alleen voor onze deelnemers, maar ook voor andere pensioenfondsen. Die willen, gezien de pensioenkeuze waar ze straks zelf voor staan, natuurlijk graag weten wat onze ervaringen zijn met het flexibele contract.”

Martin: “Gezien jouw uitgebreide, strategische kennis van pensioenen en het nieuwe pensioenstelsel, waren we blij dat je in 2022 toetrad tot het bestuur van SNPS. Hoe is je dat bevallen?”

Eveline: “Goed! Ik heb het gevoel dat ik goed kan bijdragen aan de verdere professionalisering van (het uitvoerende bestuur van) SNPS, mede ook gezien mijn achtergrond in het actuariaat en vermogensbeheer. Daarnaast vind ik het leuk om eens aan de 'andere' kant van de tafel plaats te nemen. Tot nu toe zat ik bij verschillende pensioenfondsen vooral als adviseur aan tafel. Het voegt echt iets toe om nu aan de besluitvormende kant te kunnen bijdragen. En mijn benoeming draagt ook weer bij aan de diversiteit waar we naar streven.”

Martin: “Inderdaad, diversiteit komt de besluitvorming alleen maar ten goede. Daarom werken we eraan om ook in de toekomst goede en diverse kandidaten te hebben voor bijvoorbeeld het VO of bestuur als er een vacature ontstaat; daarom zijn we in 2022 gestart met ‘TOPS’, wat staat voor Talentontwikkeling Pensioenfondsen Shell. Een leer- en oriëntatieprogramma voor geïnteresseerde Shell-medewerkers en oud-medewerkers, die wellicht op termijn in het VO willen stappen of in het bestuur van een van onze pensioenfondsen.”